Nostalgia Powiatu Kutnowskiego za PRL czyli cofnij się do przodu, ale za publiczne pieniądze

Komentarz polityczny: Nostalgia Powiatu Kutnowskiego za PRL czyli cofnij się do przodu, ale za publiczne pieniądze

„To jest nowy ciągnik” – oznajmili uroczyście przedstawiciele Zarządu Powiatu Kutnowskiego w lokalnych mediach. „Zakup sfinansowany z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych”, dodali. I wszystko by się zgadzało – inwestycja, rozwój, skuteczność, duma, może nawet wstęga. Gdyby nie jeden, drobny szczegół...

Ten „nowy ciągnik” był... używany. Tak, zarejestrowany wcześniej, bez unijnej homologacji, z normą emisji EURO 0. Czyli dokładnie tym, czym w 2021 roku nie wolno było nazywać „nowym pojazdem” w żadnym poważnym systemie finansowania publicznego. I raczej do jazdy po kołchozie niż po drogach powiatu. Ale cóż – każda jednostka samorządu ma swoje priorytety. Jedni inwestują w innowacje, drudzy w nostalgię za PRL.

Ale od początku.

W 2021 roku powiat kutnowski kupuje ciągnik rolniczy marki Belarus 820, rzekomo „nowy”, jak głoszono w lokalnych mediach. Koszt – 138 900 złotych. Pieniądze – z funduszu, który miał wspierać nowoczesne inwestycje w rozwój lokalny. Maszyna – już wcześniej zarejestrowana, przystosowana do czasów, kiedy emisję spalin mierzyło się w sadzy na rękawie.

A teraz zagadka: co wspólnego mają biegi pełzające, niskoprofilowe opony, dynamiczne błotniki i felgi zespolone z tarczami?

Odpowiedź brzmi: wszystkie te elementy miały być częścią zamówionego przez Starostwo Powiatowe w Kutnie ciągnika... ale magicznie zniknęły w trakcie postępowania.

Na początku mówiono o maszynie nowej, nowoczesnej, funkcjonalnej, przystosowanej do robót komunalnych. Z czasem – jakby ktoś ścinał dodatki nożem do masła – specyfikację techniczną „dostosowano” do możliwości ciągnika, który już czekał na placu. Czyli odwrotnie niż w normalnych zamówieniach, gdzie to sprzęt dostosowuje się do potrzeb, a nie odwrotnie. Ale widocznie w powiecie wszystko chodzi na odwrót – nawet traktory.

– Biegi pełzające? Za dużo zachodu.

– Opony niskoprofilowe? A po co to komu?

– Dynamiczne błotniki? Przecież deszcz nie pada codziennie.

– Felgi zespolone? A to w ogóle istnieje?

I tak oto zamiast maszyny gotowej na każde warunki, dostaliśmy wersję demo – ciągnik samorządowej pokory – wersja lata 90. poprzedniego wieku, bez zbędnych ambicji. Rzecz jasna całość z dumą nazwano inwestycją, a jeszcze lepiej – „nowym ciągnikiem z funduszu”. Gdyby nie fakt, że to pieniądze publiczne, można by się śmiać. Ale właśnie dlatego trzeba pytać głośno: kto dopuścił do tego, że wymagania przetargowe zostały tak celowo obniżone?

I jeszcze jedno – jeśli ta modyfikacja specyfikacji miała miejsce pod dyktando wykonawcy, to nie mówimy o oszczędności. Mówimy o obejściu zasad uczciwej konkurencji i możliwym naruszeniu prawa zamówień publicznych.

A to już nie sprawa ciągnika. To sprawa odpowiedzialności.

Z dokumentów wynika jeszcze jedna rzecz: pierwotnie zamawiano ciągnik z normą EURO 3B, zgodnie z wymaganiami nowoczesnego sprzętu, ale w trakcie zakupu „zmodernizowano” go do EURO 0. To jak zamówić smartfona 5G, a dostać Nokię 3310 z wgranym Snake’m i radośnie krzyknąć „to samo, tylko bardziej retro”.

Starostwo Powiatowe w Kutnie w odpowiedzi na interpelację tłumaczy: badanie techniczne było, rejestracja przebiegła prawidłowo, ciągnik pracuje, wszystko zgodnie z przepisami.

Jednak trzeba przypomnieć: ciągnik był finansowany z funduszu, który miał wspierać nowoczesne inwestycje rozwojowe. A tu – bum! – zakup pojazdu używanego, z parametrami z lat 90., w trybie bliżej nieokreślonym. Czy ktoś tu przypadkiem nie pomylił rozwoju z rozrzutnością? A może z sentymentem do PRL-owskiej techniki? Bo jeśli normą ma być EURO 0, to jeszcze tylko brakuje, żeby ktoś zaproponował syrenkę jako pojazd służbowy dla inspektora drogowego.

I nikt nie odpowiada na kluczowe pytanie: Jak to możliwe, że urząd mówił mediom, że kupił NOWY ciągnik, a teraz przyznaje, że był on jednak UŻYWANY?

To już nie jest spór o sprzęt. To test na wiarygodność władzy, która mówi jedno, robi drugie, a w odpowiedzi na pytania zasłania się „prawidłowością procedur”. I nawet jeśli nikt nie zgasił silnika fizycznie, to na pewno ktoś zgasił rozsądek w tym zakupie.

I na koniec – ironia historii? A może po prostu powiatowa praktyka. Bo kiedy media ogólnopolskie biły na alarm, że starostwa powiatowe masowo rejestrowały ciągniki Belarus bez wymaganej homologacji, to w Kutnie poszli o krok dalej: nie tylko zarejestrowali, ale i kupili takiego Belarusa na własny użytek. Czyli nie dość, że wątpliwie rejestrowali, to jeszcze... sami sobie zafundowali ciągnik z kontrowersyjną dokumentacją. Media ogólnopolskie: to wina głównie urzędów powiatowych, że ciągniki bez certyfikatów trafiły na drogi. W Kutnie – jak się okazuje – to nie był przypadek. To był wybór. Wybór cofnięcia się w czasie. Tyle że podróż w przeszłość kosztowała ponad 130 tysięcy złotych z funduszu, który miał prowadzić w przyszłość. Takich decyzji nie trzeba komentować. Wystarczy spojrzeć, jak stoi na placu – dumny pomnik samorządowej fantazji i sojuszu polsko-białoruskiego, jak to przystało w PRL.

dr Piotr Łaszewski

Radny Rady Powiatu Kutnowskiego