Dr n. pr. Marek Woch Ekspert Centrum Legislacji Ogólnopolskiej Federacji Przedsiębiorców i Pracodawców Przedsiebiorcy.pl
Pominięcie w informowaniu Prezydenta RP oraz Biura Bezpieczeństwa Narodowego przez Premiera. Czy rząd polski przewiduje powszechną mobilizację wojskową?
15 stycznia 2025 r. w porządku obrad Rady Ministrów znalazł się projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie gotowości obronnej państwa, którego wnioskodawcą jest Minister Obrony Narodowej. W ruchu, który rodzi poważne pytania dotyczące równowagi władzy i przejrzystości w sprawach bezpieczeństwa narodowego, rząd polski rozważa nowe przepisy, które znacząco zmienią przygotowanie obronne kraju – informuje dr n. pr. Marek Woch ekspert Centrum Legislacji Federacji Przedsiebiorcy.pl
Zestawienie kluczowych zmian
Projekt rozporządzenia w sprawie gotowości obronnej państwa stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w ustawie z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny i wprowadza istotne modyfikacje w porównaniu do obecnie obowiązującego rozporządzenia z dnia 21 września 2004 r.
W ustawie o obronie Ojczyzny wskazano m.in., że Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia: „stany gotowości obronnej państwa, warunki i tryb ich wprowadzania, czynności służące utrzymywaniu stałej gotowości obronnej państwa, a także realizowane po podwyższeniu stanu gotowości obronnej państwa, organizację systemu stałych dyżurów na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa i czynności podejmowane przez poszczególne organy w zakresie tworzenia systemu stałych dyżurów na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa”.
Zmniejszenie liczby stanów gotowości
Projekt rozporządzenia przewiduje dwa stany gotowości obronnej państwa, podczas gdy dotychczasowe rozporządzenie określało ich trzy. 1) Stan stałej gotowości obronnej państwa; 2) Stan pełnej gotowości obronnej państwa.
Celem tej zmiany jest uproszczenie procedur i przyspieszenie reakcji na potencjalne zagrożenia.
Rozszerzenie systemu stałych dyżurówProjekt zakłada włączenie do systemu stałych dyżurów dodatkowych podmiotów, takich jak:
Pominięcie w informowaniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o decyzjach Prezesa Rady Ministrów oraz poszczególnych ministrów dotyczących stanów gotowości obronnej państwa
Biuro Bezpieczeństwa Narodowego wskazało w ramach opiniowania projektu rozporządzenia, na konieczność przekazywania Prezydentowi RP kluczowych informacjio decyzjach Prezesa Rady Ministrów oraz poszczególnych ministrów dotyczących stanów gotowości obronnej państwa.
Stanowisko resortu obrony narodowej było jednak negatywne. Wskazano w odpowiedzi, że „intencją projektodawcy jest, aby organizacja systemu stałych dyżurów, umożliwiała Radzie Ministrów, przez centralne organy administracji rządowej podległe lub nadzorowane przez Prezesa Rady Ministrów lub właściwych ministrów, jednostki samorządu terytorialnego oraz inne organy i instytucje tworzące system kierowania bezpieczeństwem narodowym, zachowanie ciągłości przekazywania decyzji i zadań, w tym zadań wynikających z Planu Reagowania Obronnego RP w odpowiednich stanach gotowości obronnej państwa”.
Ponadto wskazano, że „podkreślenia zatem wymaga, że włączenie Biura Bezpieczeństwa Narodowego w system stałych dyżurów nie wpłynie na realizację tych zadań wykonywanych przez administrację publiczną ze względu na fakt, że Prezydent RP, a tym bardziej Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, nie posiada kompetencji w zakresie kierowania administracją publiczną oraz nie ma przypisanych zadań w Planu Reagowania Obronnego RP”.
Jednocześnie należy wskazać, że zadaniem Rady Ministrów w zakresie obronności wg ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny jest zapewnianie bezpieczeństwa zewnętrznego państwa oraz sprawowanie ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności kraju przez Radę Ministrów, które polega m.in. na: utrzymywaniu stałej gotowości obronnej państwa, wnioskowaniu do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o jej podwyższanie w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny oraz o jej obniżanie stosownie do zmniejszania stopnia zagrożenia.
Wniosek: Między projektem rozporządzenia a nieuwzględnieniem opinii Biura Bezpieczeństwa Narodowego wyłania się niekonsekwencja. Skoro Rada Ministrów występuje z wnioskiem do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o zmianę stanu gotowości obronnej państwa, a nie chce prezydenta wcześniej informować, to, na podstawie jakich danych mają być podejmowane decyzje? Nie omieszkano także wskazać w odniesieniu do uwag, że „Prezydent RP może zwracać się do wszystkich organów władzy publicznej, administracji rządowej i samorządowej, przedsiębiorców, kierowników innych jednostek organizacyjnych oraz organizacji społecznych o informacje mające znaczenie dla bezpieczeństwa i obronności państwa, zatem ujmowanie Biura Bezpieczeństwa Narodowego nie jest zasadne”.
Nakładania zadań na wszystkich przedsiębiorców
Projektodawca rozporządzenia uwzględnił przedsiębiorców, odwołując się do ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, gdzie zawarte zostały kwestie dotyczące nakładania zadań na wszystkich przedsiębiorców szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa.
Wprowadzenie stanu pełnej gotowości obronnej państwa da możliwość przeprowadzenia mobilizacji wojskowej
W razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny będzie możliwe wprowadzenie stanu pełnej gotowości obronnej państwa. W stanie pełnej gotowości obronnej państwa realizuje się czynności umożliwiające przeprowadzenie mobilizacji, wprowadzenia stanu wojennego oraz pełnego rozwinięcia systemu obronnego państwa.
Powołanie do służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny następuje za pomocą kart powołania lub w drodze podania informacji o powołaniu do publicznej wiadomości.
Według Konstytucji RP z 1997 r. w razie bezpośredniego, zewnętrznego zagrożenia państwa Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej.
Reasumując: Kluczowe punkty projektu rozporządzenia i implikacje:
Uproszczenie stanów gotowości: Liczba stanów gotowości obronnej zostanie zmniejszona z trzech do dwóch, co ma ułatwić wdrażanie środków w zależności od poziomu zagrożenia.
Rozszerzony system stałych dyżurów: Więcej agencji rządowych, samorządów terytorialnych i instytucji zaangażowanych w zarządzanie bezpieczeństwem narodowym zostanie włączonych do systemu stałych dyżurów, zapewniając bardziej skoordynowaną reakcję na zagrożenia.
Koncentracja na zagrożeniach hybrydowych: Nowy system ma być lepiej przygotowany do radzenia sobie z zagrożeniami hybrydowymi, takimi jak terroryzm i cyberataki, które często zacierają granice między konfliktami wojskowymi a niewojskowymi.
Brak znaczącego wpływu finansowego lub społecznego: Proponowane zmiany zdaniem projektodawców nie powinny mieć większego wpływu na budżet państwa ani na społeczeństwo.
Zgodność z przepisami UE: Projekt rozporządzenia został oceniony pod kątem zgodności z prawem UE i nie wymaga powiadomienia Komisji Europejskiej.
Potencjalne pytania lub obszary dalszej dyskusji:
Konkretne zagrożenia: Jakie konkretne zagrożenia lub wydarzenia geopolityczne spowodowały te zmiany w przepisach dotyczących gotowości obronnej oprócz delegacji ustawowej do wydania rozporządzenia?
Zaangażowanie społeczeństwa: Czy w trakcie opracowywania projektu rozporządzenia przeprowadzono jakiekolwiek konsultacje publiczne lub wysłuchania?
Alokacja zasobów: Jak zwiększone obowiązki różnych agencji zostaną wsparte pod względem zasobów (kadra, sprzęt, finansowanie)?
Współpraca z NATO: W jaki sposób te zmiany będą zgodne ze standardami i procedurami NATO?
Koncentracja na cyberbezpieczeństwie: Biorąc pod uwagę rosnące znaczenie cyberbezpieczeństwa, jakie konkretne środki są podejmowane w celu zwiększenia zdolności cyberobronnych kraju?
Współpraca cywilno-wojskowa: W jaki sposób nowy system poprawi współpracę cywilno-wojskową, zwłaszcza w kontekście zagrożeń hybrydowych?
Pominięcie w informowaniu Prezydenta RP oraz Biura Bezpieczeństwa Narodowego przez Premiera: Według Konstytucji RP z 1997 r. władzę wykonawczą w naszym kraju wykonują Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów. Czy pominięcie Prezydenta RP w informowaniu, nie utrudni współpracy władz wykonawczych?
Jak zauważa dr n. pr. Marek Woch – „Zaproponowane zmiany w przepisach dotyczących gotowości obronnej wymagają szerokiej debaty publicznej. Zachęcam do kontaktu z przedstawicielami władz, aby wyrazić swoje stanowisko w tej sprawie. Konieczne jest zapewnienie, aby wszelkie decyzje dotyczące obronności naszego kraju były podejmowane w sposób transparentny i odpowiedzialny, z uwzględnieniem wszelkich potencjalnych konsekwencji”.
Polecam uwadze także:
Zapewnienie bezpieczeństwa i swobody działalności gospodarczej, jako jeden z punktów polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej
Dlaczego Sekretarz Obrony Stanów Zjednoczonych Ameryki Lloyd J. Austin III odnosi się do strategii małych firm?
Świadczenia rzeczowe w czasie pokoju – Militaryzacja przedsiębiorców
Czy trwający konflikt zbrojny na terytorium Ukrainy może przenieść się do Polski?
0
0
0
0
0
0
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
Dodaj komentarz