Supertest HPV HR w programie profilaktyki raka szyjki macicy

W programie profilaktyki raka szyjki macicy są teraz dostępne 2 nowoczesne badania: test HPV HR i płynna cytologia. Wymaz HPV HR zastępuje dotychczasową klasyczną cytologię. Ten czuły test wykrywa obecność wirusa brodawczaka ludzkiego wysokiego ryzyka HPV, który jest główną przyczyną rozwoju raka szyjki macicy. Z program profilaktyki raka szyjki macicy kobiet mogą korzystać bez skierowania, bez kolejek i bezpłatnie w poradniach ginekologicznych i u położnych POZ. Rak szyjki macicy wcześnie wykryty jest niemal całkowicie uleczalny. 

Rak szyjki macicy to jeden z częstszych nowotworów, na które chorują kobiety. Na wczesnym etapie jest wyleczalny w ponad 99% przypadków.

Każda kobieta po 25 r. ż. powinna regularnie korzystać z profilaktycznych badań, które wykrywają raka szyjki macicy. Niestety, mimo dostępnych od lat badań cytologicznych rak szyjki macicy jest 8. co do częstości występowania nowotworem u kobiet w Polsce. Rocznie choruje na niego 2200 kobiet, a 1400 z nich umiera z jego powodu.

Tylko 11% kobiet w Polsce dotąd korzystało z bezpłatnej profilaktyki w ramach NFZ. W Łódzkiem najmniej kobiet skorzystało z programu profilaktyki raka szyjki macicy w gminie Biała Rawska – tylko 3,2% kobiet, najwięcej w gminie Wolbórz – 29%. W Łodzi najlepiej przebadaną dzielnicą jest Łódź Górna – 11% kobiet skorzystało z badań. 

Supertest HPV HR

Do programu profilaktyki raka szyjki macicy właśnie wprowadzono 2 przełomowe dla Polek badania. Test HPV HR, który wykrywa wysokoonkogenne wirusy HPV powodujące raka szyjki macicy i płynną cytologię LCB. To badanie zgodne z najnowszymi rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i położników oraz z europejskimi i światowymi wytycznymi. Profilaktyka raka szyjki macicy wspięła się na światowy poziom jakości!

Obecnie, również w ramach bezpłatnych profilaktycznych badań pakietu NFZ dla kobiet, dostępne są dwa nowe, bardziej zaawansowane, testy ułatwiające diagnostykę i planowanie leczenie dysplazji oraz raka szyjki macicy. Dotychczas były one możliwe tylko jako badania komercyjne.

Są to: molekularne oznaczanie obecności wirusa HPV i typowanie jego rodzaju oraz płynna cytologia jednowarstwowa.

Oba badania są szybkie i  bezbolesne. Pobranie jest przeprowadzane  podczas standardowego badania ginekologicznego i dla pacjentki nie stanowi dodatkowego obciążenia.

Oba testy mają bardzo wysoką czułość wykrywania zmian patologicznych. Czułość klasycznego badania cytologicznego oscyluje między 50-60 proc., natomiast czułość testu molekularnego to 95 proc.

Aktualnie zgodnie z zaleceniami NFZ, badanie przesiewowe w kierunku patologii szyjki macicy zwykle rozpoczyna się od pobrania rozmazu w kierunku obecności i typowania wirusa HPV wysokoonkogennego. Jeśli badanie okaże się dodatnie, kolejnym krokiem jest wykonanie badania cytologii płynnej jednowarstwowej z tej samej próbki. Oba wyniki ,wraz z obrazem klinicznym, są podstawą do dalszych działań terapeutyczno-leczniczych. 

Oczywiście należy pamiętać, że samo wykrycie infekcji HPV nie oznacza , że pacjentka już choruje lub, że w niedalekiej przyszłości zachoruje na raka szyjki macicy. To wirus , niestety, dość powszechny, stosunkowo często spotykany u młodych osób. Jednak w przeważającej większości, zwłaszcza w tej grupie wiekowej, dochodzi do samoistnej regresji infekcji i kolejne testy wychodzą już ujemne.

Dysponujemy również nowoczesnymi lekami mogącymi niekiedy przyspieszyć  proces eliminacji wirusa, zatem jeśli wiemy o obecności HPV,  możemy już przeciwdziałać skutkom jego infekcji.

To ogromny krok w postępie diagnostyki zmian przednowotworowych i raka szyjki macicy. Naprawdę warto skorzystać z tych możliwości! - doktor n.med. Dorota Kolasa-Zwierzchowska z Kliniki Ginekologii Operacyjnej, Endoskopowej i Ginekologii Onkologicznej ICZMP w Łodzi.

Kto może skorzystać z nowoczesnych badań

Program profilaktyki raka szyjki macicy to badania dla kobiet w wieku od 25 do 64 lat, które w ciągu ostatnich 3 lat nie miały wykonywanego przesiewowego badania cytologicznego. Dla kobiet dostępne są teraz 2 rodzaje badań przesiewowych:

• schemat tradycyjny
  • klasyczna cytologia
  • wykonywana co 3 lata
• schemat nowy
  • polega na wykonaniu testu HPV HR z genotypowaniem, który wykrywa DNA lub RNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim ryzyku onkogennym w wymazie z szyjki macicy
  • wykonywany jest co 5 lat
  • jeśli wynik testu HPV HR jest dodatni, z tego samego pobranego materiału wykonuje się dodatkowo cytologię na podłożu płynnym (LBC).

Co warto wiedzieć o nowej metodzie?

• Test HPV HR z genotypowaniem – od którego zaczyna się badania w ramach programu - to badanie molekularne, które wykrywa DNA lub RNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim ryzyku wywoływania raka szyjki macicy. Materiał do badania pobiera się wymazem z szyjki macicy.
• Cytologia płynna (LBC) wykonywana będzie tylko wtedy, gdy wynik testu HPV HR jest dodatni. Co ważne – nie trzeba wtedy ponownie pobierać wymazu, bo wykorzystuje się materiał z tego samego pobrania.
• Zakres i częstotliwość badań będzie zależał od wyników testów.

Uwaga! Pacjentki leczone z powodu nowotworu złośliwego szyjki macicy po zakończeniu kontroli onkologicznej (decyzję podejmuje lekarz prowadzący leczenie onkologiczne) ponownie mogą zostać objęte badaniami cytologicznymi.

Badanie za rok, 3 lub 5 lat

• Jeśli wynik badania HPV HR będzie ujemny - lekarz zaleci ponowne badanie profilaktyczne po upływie 3 lub 5 lat, w uzasadnionych przypadkach po upływie 12 miesięcy
• Jeśli wynik testu HPV HR będzie dodatni - z tego samego materiału wykonana będzie cytologia płynna (LBC). Jeśli jej wynik będzie prawidłowy, lekarz zaleci ponowne badanie profilaktyczne po upływie 12 miesięcy.
• Jeśli w wyniku badania zostaną stwierdzone zmiany o charakterze dysplastycznym - lekarz ginekolog skieruje pacjentkę na dalszą diagnostykę, tj. badanie kolposkopowe lub badanie kolposkopowe z pobraniem wycinka do badania histopatologicznego. W przypadku rozpoznania raka szyjki macicy lub inne schorzenie pacjentka zostanie skierowana do leczenia specjalistycznego lub na dalszą diagnostykę. 

Gdzie skorzystać z badań

Z programu profilaktyki raka szyjki macicy można skorzystać w poradniach ginekologicznych i u położnych POZ, które podpisały z NFZ umowę na prowadzenie badań. To ponad 150 takich poradni w Łódzkiem.

Ich lista jest dostępna na stronie https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyProfilaktyczne oraz pod numerem całodobowej infolinii 800 190 590.