Dodatek za pracę dla swojej wsi. Coraz więcej sołtysów ze specjalnym świadczeniem

Ponad 37 tys. byłych sołtysów otrzymuje świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia tej funkcji - wynika z danych Biura Świadczeń Kasy Społecznego Ubezpieczenia Rolniczego.

– To jest taka mała nagroda za naszą służbę mieszkańcom wsi – mówi Stanisław Kalista, który przez ponad 50 lat był sołtysem we wsi Bukówka -Zbrza w gminie Pawłów, w powiecie starachowickim.

Od 1 lipca 2023 roku Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznaje świadczenia z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. Przysługuje ono nawet w przypadku pobierania świadczenia emerytalno-rentowego z ZUS, czy innego organu rentowego. 

Przez ponad rok, czyli od 1 lipca 2023 do 30 września 2024 roku do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wpłynęło 39 344 wniosków o przyznanie świadczenia  pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. – W tym czasie wydaliśmy niemal 34 tys. decyzji przyznających prawo do tego świadczenia praz ponad trzy tys. decyzji odmawiających – mówi Katarzyna Kluczyńska, wicedyrektor Biura Świadczeń KRUS.

Głównymi przyczynami odmów było: pełnienie funkcji sołtysa co najmniej dwie kadencje, ale krócej niż osiem lat oraz pełnienie funkcji sołtysa wyłącznie przed 1990 roku.

Początkowo, aby otrzymać świadczenie, trzeba było pełnić funkcje sołtysa przez co najmniej dwie kadencje, ale nie krócej niż osiem lat na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz osiągnąć powszechny wiek emerytalny – czyli w przypadku kobiet – 60 lat, a w przypadku mężczyzn – 65 lat.

W 2024 roku znowelizowano przepisy ustawy. Po wprowadzeniu zmian skrócono okres piastowania funkcji przez siedem, a nie osiem lat, a także zrezygnowano z wymogu kadencyjności oraz wymogu pełnienia funkcji na podstawie ustawy z 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym, a dodatkowo pojawił się zapis o niekaralności za przestępstwo skarbowe.

Nowelizacja wprowadziła też zmiany ułatwiające przeprowadzenie postępowania dowodowego w sytuacji, gdy wnioskodawca nie ma dokumentów potwierdzających okres pełnienia funkcji sołtysa.

Od niemal roku wystarczy oświadczenie trzech, a nie pięciu osób, które potwierdzą, że starający się o świadczenie rzeczywiście pełnił w przeszłości funkcje sołtysa.

Biuro Świadczeń KRUS podaje, że od 1 lipca 2024 roku do 30 czerwca 2025 tego roku wpłynęło 6068 wniosków o świadczenie dla sołtysa, z czego tylko w III kw. ub. roku – aż 2947, w kolejnym 1632.

– Można domniemywać, że taka liczba wniosków w większości przypadków była skutkiem wprowadzonych zmian w przepisach – uważa dyr. Katarzyna Kluczyńska.

Od 1 lipca 2024 roku do 30 czerwca 2025 roku KRUS wydał 5842 decyzje przyznające świadczenie dla sołtysa, z czego najwięcej w IV kw. ub. roku - 3562.

A w pierwszym półroczu tego roku wydano już 1443 decyzje o przyznaniu tego dodatku. Odmów odnotowano 51. Głównie z powodu krótszego, niż siedem lat okresu pełnienia funkcji, czy braku osiągnięcia wieku emerytalnego.

W bieżącą działalność KRUS wpisane są działania zmierzające do upraszczania procedur postępowania w tym formularzy a także usprawniania współpracy i wymiany informacji z instytucjami zewnętrznymi

Na dzień 30 czerwca KRUS wypłacił 37 258 świadczeń dla sołtysa. Od 1 marca tego roku dodatek ten wynosi 354,86 zł miesięcznie, wcześniej było to 336,36 zł. Kolejną waloryzacją zaplanowano na 1 marca 2026 roku.