Europejski Dzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego: dziecko na drodze – samodzielne i przygotowane

6 maja przypada Europejski Dzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego – to dobry moment, by przypomnieć, jak ważna jest rola dorosłych w kształtowaniu bezpiecznych nawyków u najmłodszych uczestników ruchu drogowego. Eksperci programu „Akademia Bezpiecznego Puchatka” podkreślają: rozmowa, edukacja i wspólna praktyka mogą realnie zmniejszyć ryzyko wypadków z udziałem dzieci.

Samodzielność dziecka zaczyna się od bezpieczeństwa

Samodzielne poruszanie się dziecka – pieszo, na rowerze, hulajnodze, czy komunikacją miejską – to jeden z ważniejszych etapów w jego rozwoju. Wymaga jednak solidnego przygotowania, zarówno teoretycznego, jak i praktycznego. Kluczowa jest tutaj rola dorosłych: rodziców, nauczycieli, opiekunów, by zapewnić korzystne środowisko do zdobywania umiejętności.

- Rozwijanie samodzielności u dziecka to proces, który powinien przebiegać stopniowo i z dużą uważnością na jego indywidualne możliwości. To nie tylko nauka zasad ruchu drogowego, ale przede wszystkim wzmacnianie w dziecku pewności siebie czyli wiary we własne możliwości i umiejętności. Dzieci uczą się tego poprzez działanie i sprawdzanie siebie w różnych sytuacjach. Dlatego bardzo ważne jest wspólne ćwiczenie bezpiecznych zachowań w praktyce, uświadamianie zagrożeń oraz rozwijanie umiejętności przewidywania konsekwencji swoich zachowań. Wszystko po to, aby w kluczowym momencie nasze dzieci potrafiły podjąć samodzielną decyzję - w trosce o swoje bezpieczeństwo - komentuje psycholog Urszula Młodnicka, ekspert Akademii Bezpiecznego Puchatka.

Zgodnie z przepisami – dzieci poniżej 7. roku życia mogą poruszać się po drodze tylko pod opieką osoby, która ukończyła co najmniej 10 lat. Po ukończeniu 10 lat, dzieci zyskują możliwość samodzielnego uczestniczenia w ruchu drogowym. Choć przepisy wyznaczają granice formalne, to w praktyce o bezpieczeństwie dziecka na drodze w dużej mierze decyduje jego właściwe przygotowanie – umiejętność rozpoznawania zagrożeń, przewidywania konsekwencji i podejmowania świadomych decyzji.

Przećwiczona droga to bezpieczna droga

Najlepszym wyborem jest trasa do szkoły, którą dziecko dobrze zna i którą wcześniej wielokrotnie przeszło z dorosłym.  Dzieci uczą się przede wszystkim przez obserwację i działanie, dlatego wspólne pokonywanie drogi daje możliwość poznania otoczenia, omówienia ewentualnych zagrożeń oraz pokazania, jak podejmować właściwe decyzje.

- Bezpieczna droga do szkoły to ta sprawdzona, znana dziecku z praktyki. Kluczowe jest, aby trasę omówić i przećwiczyć razem – zwracając uwagę na ryzykowne miejsca i ucząc właściwego zachowania w konkretnych sytuacjach. Młodsze dzieci nie zawsze potrafią przewidzieć skutki swoich decyzji – ich umiejętność oceny ryzyka dopiero się kształtuje. Rolą dorosłych jest więc nie tylko przekazywanie zasad, ale przede wszystkim modelowanie odpowiednich postaw. Nasze obserwacje pokazują, że dzieci, które regularnie ćwiczą z opiekunem sytuacje drogowe, wykazują większą uważność i lepiej radzą sobie w codziennym ruchu ulicznym – mówi nadkom. Robert Opas z Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji.

Nauka przez doświadczenie: 3 kluczowe zasady

Bezpieczeństwo to nie tylko znajomość przepisów, ale przede wszystkim umiejętność zastosowania ich w codziennych sytuacjach. Tego właśnie uczą materiały edukacyjne „Akademii Bezpiecznego Puchatka”, które pomagają nauczycielom, rodzicom i dzieciom we wspólnym ćwiczeniu konkretnych zachowań – od przechodzenia przez jezdnię, po bezpieczną jazdę na rowerze czy hulajnodze. Program oferuje nauczycielom gotowe scenariusze lekcji, a rodzicom – proste, atrakcyjne wizualnie infografiki, które mogą wykorzystać w domowych ćwiczeniach z najmłodszymi. Dzięki temu edukacja odbywa się w dwóch najważniejszych dla dziecka miejscach: w szkole i w domu.

Trzy kluczowe zasady, które warto wdrażać od najmłodszych lat:

Widoczność to podstawa – Dziecko powinno zawsze być dobrze widoczne na drodze – szczególnie po zmroku. Odblaski, jasne elementy ubioru czy kamizelki odblaskowe znacząco zwiększają jego bezpieczeństwo. Warto od najmłodszych lat uczyć dzieci, że to one są odpowiedzialne za swoją widoczność.

Zasady przechodzenia przez jezdnię – dziecko powinno nauczyć się zatrzymywać, rozglądać i upewniać, że może bezpiecznie przejść. Taki sposób zachowania powinien wejść w nawyk – tylko wtedy staje się automatycznym, bezpiecznym odruchem, który działa również w sytuacjach stresowych czy pośpiechu.

Bezpieczeństwo na przystanku – Przystanek to miejsce, gdzie dzieci łatwo się nudzą i mogą zacząć biegać, bawić się lub rozpraszać – dlatego tak ważne jest, by wiedziały, jak zachować się odpowiedzialnie, zanim pojawi się pojazd. Dziecko powinno mieć wpojony nawyk spokojnego oczekiwania, z dala od krawędzi jezdni lub torowiska

Liczba wypadków z udziałem dzieci spada

W 2024 roku w Polsce doszło do 1 741 wypadków drogowych z udziałem dzieci w wieku 0-14 lat1. Choć w porównaniu z 2023 rokiem liczba wypadków spadła, to dane te wciąż są alarmujące. 

- Każde działanie, które zwiększa świadomość i kompetencje dzieci, ma realny wpływ na zmniejszenie liczby wypadków – dodaje nadkom. Robert Opas z Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji. – Bezpieczeństwo nie polega na ograniczaniu dzieci, ale na dawaniu im narzędzi i wiedzy, dzięki którym mogą samodzielnie i bezpiecznie funkcjonować w codziennym życiu.

O programie

„Akademia Bezpiecznego Puchatka” to ogólnopolski program edukacyjny skierowany do uczniów klas I szkół podstawowych. Obejmuje on tematykę związaną z bezpieczeństwem dzieci w różnych sferach życia. Program organizowany jest przez markę Puchatek we współpracy z Biurem Prewencji oraz Biurem Ruchu Drogowego KGP. W ciągu 16 edycji programu wzięło w nim udział ponad 3,5 miliony dzieci. W ramach tegorocznej edycji przygotowano także infografiki edukacyjne, dostępne w Strefie Rodzica na stronie www.akademiapuchatka.pl, które ułatwiają utrwalanie wiedzy w domowym zaciszu. Zapisy dostępne na stronie: https://akademiapuchatka.pl/zglos-szkole/