Każda osoba pominięta w testamencie bliskiego krewnego lub uwzględniona w niższej wysokości ma prawo domagać się zadośćuczynienia finansowego od spadkobierców. Może wnioskować o tzw. zachowek będący formą ochrony interesów majątkowych najbliższych członków rodziny. Czym jest i komu przysługuje? Jak dochodzić swoich praw spadkowych? Kiedy warto starać się o zachowek? Podpowiadamy.
Dziedziczenie ustawowe następuje w momencie, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo żadna z powołanych osób nie chce lub nie może nim być. Co do zasady, przed dziedziczeniem ustawowym pierwszeństwo ma dziedziczenie na podstawie testamentu. Interesy majątkowe osób najbliższych spadkodawcy zabezpiecza tzw. zachowek. Co to oznacza w praktyce? Zachowek jest pewnego rodzaju substytutem spadku. To forma rekompensaty finansowej, która przysługuje najbliższym członkom rodziny spadkodawcy. Wprowadzona została po to, by chronić ich interesy.
Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że może znajdować się w kręgu osób uprawnionych do tej formy rekompensaty finansowej. Co to jest zachowek i komu się należy? Kto ma do niego prawo? W myśl art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego uprawnionymi do zachowku są zstępni (potomkowie – dzieci, wnuki), rodzice lub małżonek spadkodawcy. Chodzi o osoby powołane do spadku na mocy ustawy. Istotne znaczenie ma tutaj kolejność dziedziczenia. W przypadku, gdy spadkodawca miał dwójkę dzieci i dwójkę rodziców, to w pierwszej kolejności dziedziczy potomstwo.
Niezbędne jest ustalenie tzw. substratu, na który składa się czysta wartość spadku oraz darowizn podlegających doliczeniu. Ile wynosi zachowek? Obliczaniem wysokości tej formy rekompensaty finansowej zajmują się biegli. W dużym uproszczeniu czysta wartość spadku jest wyliczana w następujący sposób: aktywa spadkowe minus pasywa, tzn. długi. Spadkodawcy ustawowi pominięci w testamencie mają prawo domagać się rekompensaty w wysokości połowy majątku. Jeśli ustawowy przedsiębiorca jest trwale niezdolny do pracy, może się starać o zachowek o wartości nawet dwóch trzecich udziału spadkowego.
Ile procent wynosi zachowek po rodzicach? Jak wspomniano wcześniej, w przypadku dzieci jest to 50% spadku możliwego do uzyskania na podstawie dziedziczenia ustawowego. Osoby niepełnosprawne i małoletnie mogą liczyć na 2/3 wartości. Przy ustalaniu udziału spadkowego uwzględnia się zarówno spadkobierców niegodnych, jak i tych, którzy spadek odrzucili. Pod uwagę nie są brane osoby, jakie zrzekły się wcześniej dziedziczenia oraz wydziedziczone przez spadkodawcę. Aby otrzymać zachowek, należy złożyć w sądzie odpowiednio przygotowany pozew. Oczywiście istnieje też możliwość dojścia do porozumienia z osobą zobowiązaną do zapłaty rekompensaty.
Aby uzyskać należne świadczenia, trzeba najpierw zgłosić swoje roszczenia. Można tego dokonać na dwa sposoby. Osoba uprawniona do zachowku ma możliwość wystosowania pisemnego wezwania do zapłaty lub skierowania sprawy na drogę sądową. W pierwszym przypadku należy wykazać podstawę do wypłaty zachowku i podać kwotę dochodzonej kwoty. Jeśli wezwanie do zapłaty okaże się nieskuteczne, pozostaje rozpoczęcie postępowania sądowego. Skierowanie sprawy na drogę sądową może okazać się jedynym sposobem, by uzyskać należne świadczenia.
Jakie dokumenty dołączyć do pozwu o zachowek? Niezbędnym elementem jest prawidłowe oznaczenie strony postępowania i szczegółowe uzasadnienie. Do tego dochodzi konieczność powołania się na posiadane dowody (m.in. stosowne dokumenty i zeznania). Warto postarać się o przedstawienie obliczeń dotyczących odziedziczonego majątku. W pozwie o zachowek nie powinno zabraknąć szczegółów na temat roszczeń względem osoby pozwanej.
W przygotowaniu niezbędnych dokumentów może pomóc doświadczony adwokat. Przede wszystkim warto zwrócić się po poradę do mecenasa specjalizującego się w sprawach spadkowych. Doświadczeni prawnicy posiadają bogate doświadczenie oraz wiedzę z zakresu prawa spadkowego. Więcej informacji na ten możliwości uzyskania kompleksowego wsparcia przed i w trakcie rozprawy spadkowej znajduje się na stronie internetowej https://www.lpdlegal.pl/sprawy-spadkowe.html.
Jeśli chodzi o formalności, to sprawę kieruje się do sądu cywilnego. O ten rodzaj rekompensaty można się ubiegać w okresie nie dłuższym niż 5 lat od ogłoszenia testamentu lub otwarcia spadku. Uprawnienie do zachowku przysługuje w momencie, gdy członek najbliższej rodziny nie został powołany do spadku. Termin przedawnienia roszczenia jest liczony od dnia ogłoszenia testamentu, a nie śmierci spadkodawcy.
Prawo do zachowku można utracić m.in. w przypadku, gdy dana osoba została wydziedziczona w testamencie lub odrzucenia spadku. Ważne zmiany dotyczące wypłaty rekompensaty weszły w życie 22 maja 2023 r. Nowe przepisy wprowadziły też możliwość zrzeczenia się zachowku, obniżenia jego wysokości, rozłożenia na raty lub odroczenia terminu płatności.
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
Dodaj komentarz