NFZ: 1 grudnia Światowy Dzień AIDS

1 grudnia przypada Światowy Dzień AIDS. O byciu zakażonym HIV NIE WIE 30% Polaków, a 50% osób dowiaduje się o zakażeniu zbyt późno. W Polsce rocznie umiera 250 – 300 pacjentów z rozpoznaniem HIV. Test w kierunku HIV zrobiło tylko 10% aktywnych seksualnie Polaków. Każdy może i powinien bezpłatnie i anonimowo zrobić test w kierunku HIV. Pacjenci zakażeni HIV bezpłatnie otrzymują lek, który poprawia jakość życia i pozwala na długie życie w zdrowiu.

Co to jest HIV

HIV to ludzki wirus upośledzenia (niedoboru) odporności. Można się nim zakazić od drugiego człowieka np. przez kontakty seksualne, dziecko może się zakazić od matki HVI+ podczas karmienia piersią.  Dotąd nie wynaleziono ani szczepionki ani leku, który mógłby wyeliminować HIV z organizmu. Wielu pacjentów nie wie, że jest zakażonych wirusem, bo choroba nie daje objawów lub chory nie podejrzewa, że dolegliwości, które odczuwa są spowodowane przez wirus HIV.

Co to jest AIDS

AIDS to zespół nabytego upośledzenia (niedoboru) odporności, który sprawia, że organizm nie jest w stanie bronić się przed infekcjami. Wywołuje go wirus HIV, zwykle po wielu latach od momentu zakażenia. Pierwsze objawy kliniczne mogą pojawić się nawet po 10 lub więcej latach.

HIV/AIDS w Polsce

Narodowy Fundusz Zdrowia w 2022 roku przygotował raport na temat HIV/ AIDS. Poniżej najważniejsze dane:

• Liczba nowych rozpoznań HIV w latach 2012 – 2021 systematycznie wzrasta.
• W 2021 roku w Polsce przebywało 16,9 tysięcy osób z rozpoznaniem HIV. Jest to liczba większa o 84% w porównaniu do 2012 roku.
• W 2021 r. liczba leczonych antyretrowirusowo pacjentów z rozpoznaniem HIV wyniosła 14,5 tysiąca, czyli leczyło się  86% pacjentów zakażonych.
• W 2021 roku wg danych NFZ rozpoznano 1450 nowych zakażeń HIV.
• 44% osób z rozpoznanym zakażeniem HIV przebywających w Polsce w 2021 r. to mieszkańcy województw: mazowieckiego, śląskiego i dolnośląskiego
• W Łódzkiem żyje 1,1 tys. pacjentów zakażonych HIV.
• W latach 2012-2021 zmieniła się populacja osób z  HIV. Z 40% do 28% spadł udział osób w wieku poniżej 35 r.ż.  Z kolei wzrósł udział 2 kategorii najstarszych 55-64 i 65+ . W 2021 roku w sumie stanowią one 13%, w porównaniu do 8% w 2012 roku. Wynika to z dłuższego czasu przeżycia pacjentów zakażonych HIV, jak również stosunkowo częstszych nowych rozpoznań w nieco starszych grupach wieku, szczególnie w grupie wieku 35-44 (obecnie ok. 1/3 nowych rozpoznań).

Zakażenie wirusem HIV – kto powinien zrobić test

prof. dr hab. n. med. Elżbieta Jabłonowska kierownik Poradni Nabytych Zaburzeń Odporności przy Szpitalu im. Biegańskiego w Łodzi:

Każdy, kto miał kontakt seksualny z osobą która przyjmowała środki odurzające lub miała wcześniej ryzykowne kontakty seksualne, każdy kto miał kontakty z kimś dla kogo nie był to pierwszy kontakt seksualny – powinien przynajmniej raz w życiu zrobić test w kierunku HIV. Tylk10% dorosłych Polaków kiedykolwiek zrobiło test w kierunku HIV  - to zdecydowanie za mało! Osoby które mają powtarzające się ryzykowne kontakty seksualne powinny taki test wykonywać regularnie nawet co 3 miesiące.

Kolejna grupa to, ci którzy kiedykolwiek przyjmowali jakieś środki odurzające – to nie muszą być środki podawane dożylnie. Również substancje psychoaktywne podawane innymi drogami promują, czy też sprzyjają  podejmowaniu innych ryzykownych zachowań, więc to także osoby, które powinny zrobić test.

Test powinny zrobić także osoby, które nakłuwały skórę niejałowym sprzętem np. aby zrobić sobie tatuaż, czy przyjąć jakąś substancję np. anabolik.

Stomatolog, kosmetyczka czy fryzjer, jeśli tylko przestrzegają ściśle zasad sanitarnych, które obowiązują w ich pracy, to ryzyka dla ich klientów właściwie nie ma.

Mamy bardzo dużo późnych rozpoznań. 50-60% pacjentów rozpoznanych jest na późnym etapie zakażenia. Musimy coś zmienić, aby rozpoznawać zakażenie HIV  na wcześniejszym etapie. Dlatego diagnostyka powinna być szeroko promowana.

O testowaniu powinny wskazywać także względy ściśle medyczne – o teście zdecyduje lekarza. Gorączka o niejasnym pochodzeniu, spadek masy ciała, grzybica jamy ustnej, półpasiec, małopłytkowość, infekcje które przebiegają nietypowo, trudne do wyleczenia – to powinien być także sygnał do zrobienia testu w kierunku HIV. Kobiety w ciąży mają obowiązkowo wykonywany test w kierunku HIV. Jeśli kobieta jest zakażona HIV możemy włączyć leki antyretrowirusowe i chronić skutecznie przed zakażeniem dziecko. Ta wiedza, którą osiągnęliśmy testując ciężarne wskazuje, że ta grupa osób które powinny zrobić sobie test jest dużo większa niż myśli przeciętny Polak.

Gdzie zrobić test na HIV

Zakażenie HIV może nie dawać objawów przez wiele lat. Zakażony nie wie, że jest chory. Jedynym sposobem na wykrycie zakażenia jest zrobienie testu na HIV. Test na HIV jest bezpłatny i anonimowy i dostępny bez skierowania. Nie trzeba pokazywać dokumentów, podawać danych osobowych. Wynik testu otrzymuje się po 30 minutach. Test w kierunku HIV można również wykonać w publicznych placówkach medycznych ze skierowaniem od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Ciężarne obowiązkowo wykonują taki test 2x w trakcie ciąży.

Test zrobisz bezpłatnie, bez skierowania i anonimowo w punktach konsultacyjno-diagnostycznych (PKD) w całej Polsce.

PKD przy Łódzkim Centrum Medycyny Specjalistycznej

ul. Piotrkowska 5 90-406 Łódź, 1. piętro, pokój 12

Koordynator – tel. 737-443-873

Godziny otwarcia:

Poniedziałki 16.00 – 19.00

Środy 16.00 – 19.00

Piątki 16.00 – 19.00

Jak uniknąć zakażenia HIV

Zakażeniu HIV można zapobiec. Jeśli podejrzewamy lub obawiamy się, że właśnie mogło dojść do zakażenia HIV z powodu

• kontaktu z krwią osoby zakażonej HIV, np. po zakłuciu nieznaną igłą
• przemocy seksualnej

Należy natychmiast się zgłosić do szpitala zakaźnego:

Najlepiej przyjąć leki w ciągu pierwszych 3 godzin. Po 48 godzinach jest już za późno – leki nie zadziałają. Szybko przyjęty lek to szansa na pozbycie się wirusa z organizmu i uniknięcie zakażenia.

Leczenie HIV/AIDS

Każdy pacjent zakażony HIV wymaga leczenia. Chorzy korzystają z leczenia antyretrowirusowego. Leczenie ma wygodną formę, pacjenci przyjmują tabletki (lub lek w zastrzyku). Osoba zakażona  HIV, jeśli wcześnie rozpocznie leczenie, może żyć tak samo długo jak osoba niezakażona. Jeśli nie rozpocznie leczenia (bo np. nie wie, że jest zakażona ), może zginąć ciągu 8–10 lat (śmierć w takim okresie następuje u 90% zakażonych).

Każdy pacjent zakażony HIV powinien być leczony antyretrowirusowo. I to jak najszybciej. Jakie są korzyści z takiego leczenia? Pacjent leczony skutecznie, nie zakaża innych, może pracować, normalnie żyć. Jedynym ograniczeniem jest konieczność przyjmowanie leku. Leczenie zmniejsza ryzyko chorób oportunistycznych i chorób nowotworowych - prof. dr hab. n. med. Elżbieta Jabłonowska kierownik Poradni Nabytych Zaburzeń Odporności przy Szpitalu im. Biegańskiego w Łodzi.