1 i 2 listopada XV Kwesta TPZK na ratowanie starych grobów

1 i 2 listopada odbędzie się XV kwesta na ratowanie starych grobów (1 listopada w godzinach 10.00 - 16.00, 2 listopada w godzinach 12.00 – 16.00). W tym roku kwesta przeznaczona będzie na restaurację Kaplicy Oyrzanowskich, której stan techniczny budzi niepokój, a jest ona najokazalszym z zachowanych na kutnowskim cmentarzu obiektów. Organizatorem kwesty jest, jak co roku, Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej.

Przedstawiciele Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Grobami na Cmentarzu Parafialnym w Kutnie przy TPZK podjęli decyzję o konieczności wykonania prac konserwatorskich przy Kaplicy Oyrzanowskich, której stan techniczny zaczyna budzić niepokój…

Kaplica Oyrzanowskich jest najokazalszym z zachowanych na kutnowskim cmentarzu obiektów. Wzniesiona z cegły, prezentuje styl neogotycki. Doskonałość warsztatu dawnych rzemieślników pozwoliła jej przetrwać do naszych czasów. Uszkodzenia dachu oraz detali architektonicznych (sterczyny, gzyms) są jednak sygnałami mówiącymi o konieczności podjęcia podstawowych napraw, tak by kaplica nadal mogła pozostawać perłą kutnowskiej nekropolii.

Kaplica grobowa Rodziny Oyrzanowskich wykonana została w stylu neogotyckim. Kaplica zbudowana jest z cegieł, nie tynkowana, na planie prostokąta, oskarpowana, nakryta dwuspadowym dachem z blachy, ze szczytami w formie wimpergi, z pinaklami po bokach. W szczytach ozdobionych żabkami ostrołukowe płyciny. Od strony wejścia szczyt zwieńczony postumentem z krzyżem żelaznym. Otwory okienne ostrołukowe. Portal ostrołukowy, obramiony wałkiem z kształtek ceglanych, drzwi metalowe ze świetlikiem u góry. W płycinie szczytu nad wejściem, ślepa rozeta z napisem: Grób Rodziny Oyrzanowskich 1901. Wnętrze w przyziemiu mieści mensę ołtarzową.

W 2017 roku wykonano prace konserwatorskie przy obejściu grobowym Marii i Maksymiliana Lucków (kwatera 3). Dziękujemy członkowi Komitetu księdzu dr Jerzemu Swędrowskiemu - gospodarzowi nekropolii za pomoc przy organizacji kwesty. Obejście grobowe powstało około 1911 roku. Na obejście grobowe składają się dwie piaskowcowe płyty inskrypcyjne na podmurowaniu i piaskowcowy krzyż w formie pnia drzewnego, całość otoczona jest ogrodzeniem z ozdobnym, stalowym łańcuchem. W minionym roku krzyż osunął się i rozbił na kilka części. Podmurowanie jednej z płyt było znacznie uszkodzone. Niezbędne było wykonanie  podstawowych prac konserwatorskich i restauratorskich, by powstrzymać postęp zniszczeń i przywrócić pomnikowi jego kompletność.

Ze środków z kwesty w 2016 roku wykonano konserwację interwencyjną przy pomniku grobowym Małżonków Marii i Maksymiliana Luck’ów na Rzymsko-Katolickim Cmentarzu Parafialnym przy ul. Cmentarnej 4 w Kutnie - zgodnie z opracowanym programem i kosztorysem. Prace wykonała Maria Próchniewska.

Prace konserwatorskie obejmowały elementy w najgorszym stanie zachowania t. j.: krzyż wraz z cokołem a także łańcuch i kotwy. Pozostałe elementy piaskowcowe - płyty inskrypcyjne, cokół i słupki ogrodzeniowe poddane zostały gruntownej dezynfekcji oraz oczyszczeniu wodno-ciśnieniowemu wraz z wypełnieniem ubytków mających negatywny wpływ na dalszy stan zachowania. Wykonano wzmocnienie strukturalne trzonu krzyża impregnatem; otwory w przełamach  ramion poziomych pod kątem zamocowania prętów z włókna    szklanego; sklejenie rozczłonkowanych elementów na żywicę chemoutwardzalną; wykonanie fleku (uzupełnienie wyrzeźbione w piaskowcu) w nasadzie krzyża; uzupełnienie ubytków, scalenie kolorystyczne i hydrofobizacja.

Firma Gran-Bud wykonała podmurówkę jednej tumby.

Trochę historii kutnowskiej nekropolii…

Kutnowski cmentarz grzebalny w tzw. polu powstał najprawdopodobniej około 1811 roku. Opierając się na dokumentach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, Józef Śmiałowski w książce Kutno, dzieje miasta, lata zaborów, wymienia dwa cmentarze w Kutnie: cmentarz kościelny i cmentarz grzebalny. Zdaniem autora określenie cmentarz grzebalny oznaczałby funkcjonujący już cmentarz w polu znajdujący się przy drodze do Gołębiewa tzn. przy dzisiejszej ulicy Cmentarnej. Najstarsza księga zmarłych pochodzi dopiero z początku XIX wieku i zawiera Akta stanu cywilnego osób zmarłych parafii kutnowskiej z roku 1826. Proboszczem parafii w Kutnie od 1808 roku do maja 1834 roku był ksiądz kanonik Tomasz Cholewicki i zapewne to on był założycielem nowego cmentarza poza miastem, który mógł powstać po roku 1810 (ks. Cholewicki został na nim pochowany)1. Niezadowalający stan sanitarny Kutna był przyczyną licznych epidemii i duża umieralność ludności Kutna zmusiła władze miasta do założenia cmentarza poza jego granicami.

W najstarszej księdze zmarłych z 1826 roku nie ma żadnej adnotacji o rozpoczęciu grzebania zmarłych na nowym cmentarzu w polu, stąd można wnioskować, że cmentarz już istniał, jako miejsce poświęcone i przeznaczone do grzebania zmarłych. W 1826 roku cmentarz został ogrodzony drewnianym parkanem i uporządkowany. W latach 1850-1852 na cmentarzu grzebalnym wzniesiono dom przedpogrzebowy - kaplicę pod wezwaniem św. Rocha w stylu neobarokowym. Kaplica, pełniąca w istocie funkcję kościoła cmentarnego, stanęła prawdopodobnie pośrodku pierwotnego obszaru cmentarza. Przyjmując pierwotną wielkość cmentarza z 1811 roku obejmującą 6600 łokci kwadratowych, co stanowi około 2340 m2, można podać, iż ogólna wielkość cmentarza wynosiła około 5830 m2.

Informacje pochodzą z publikacji pt. „Cmentarz parafialny w Kutnie. Tom I”, której autorem jest ks. Zbigniew Drzewiecki.