Insulinooporność – dlaczego powstaje i co jeść?

Insulinooporność to zaburzenie związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem gospodarki cukrowej organizmu. Jest określana mianem stanu przedcukrzycowego, dlatego właściwa interwencja na tym etapie zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. Co prowadzi do oporności tkanek na działanie insuliny? Jaka dieta na insulinooporność?

Insulinooporność – co to takiego?

Insulinooporność to stan organizmu, w którym dochodzi do ograniczenia lub utraty wrażliwości tkanek na działanie insuliny, czyli hormonu odpowiedzialnego za utrzymanie prawidłowego stężenia cukru we krwi. Insulina bierze udział w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek. Upośledzenie mechanizmu dostarczania glukozy do tkanek powoduje, że komórki beta trzustki wytwarzają coraz więcej insuliny, aby wyrównać glikemię.

Insulinooporność jest uznawana za główny czynnik wpływający na powstawanie zespołu metabolicznego, przy którym występują takie jednostki chorobowe jak otyłość, cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze i zaburzenia lipidowe. Występowanie zespołu metabolicznego wpływa na wzrost ryzyka nagłej śmierci z powodu wystąpienia incydentów kardiologicznych jak np. zawał mięśnia sercowego lub udar.

Przyczyny powstawania insulinooporności:

• nadmierne spożycie kalorii, powyżej całkowitego zapotrzebowania na energię;
• wysoko przetworzona żywność o niskiej jakości;
• brak aktywności fizycznej;
• zaburzenia rytmu dobowego, zbyt mała ilość snu;
• przewlekły stres;
• zaburzenia hormonalne – oporność na leptynę, niedobór leptyny;
• choroby układu endokrynnego np. hiperandrogenizm, zespół Cushinga;
• negatywne skutki stosowania niektórych leków np. leków psychiatrycznych, sterydów anabolicznych.
• podłoże genetyczne.

Najniższą wrażliwość tkanek na działanie insuliny wykazują osoby otyłe, o niskiej aktywności fizycznej. Dlatego w przypadku zdiagnozowania insulinooporności ważna jest właściwa interwencja dietetyczna i wprowadzenie regularnych treningów.

Insulinooporność – jaka dieta?

Zmiana nawyków żywieniowych i szeroko pojętego stylu życia wydaje koniecznością i jedynym sposobem niefarmakologicznego leczenia insulinooporności. Dodatkowo będzie to działanie prewencyjne, które może ochronić organizm przed rozwojem chorób należących do zespołu metabolicznego. Należy podkreślić, że wprowadzone zmiany w sposobie odżywiania, powinny zostać z pacjentem na stałe, dlatego bardzo ważne jest edukacja żywieniowa i podstawowa wiedza w zakresie komponowania jadłospisu.

Głównym założeniem jest obniżenie indeksu glikemicznego spożywanych produktów węglowodanowych. Będzie to miało na celu stabilizację glikemii poposiłkowej i niedopuszczenie do zbyt dużych wahań glukozy i insuliny. Należy zastąpić np. białe, pszenne pieczywo chlebem żytnim z pełnego przemiału, wprowadzić kasze gruboziarniste i zwiększyć spożycie warzyw. Dobrym rozwiązaniem będzie catering dietetyczny oferujący dietę z niskim indeksem glikemicznym. Wówczas otrzymujemy świeże, właściwie zbilansowane posiłki o wybranej kaloryczności.

W przypadku nadwagi i otyłości musi zostać zastosowana dieta z deficytem kalorycznym. Redukcja masy ciała w przypadku osób insulinoopornych to bardzo ważny aspekt dietoterapii. Ważnym makroskładnikiem w diecie odchudzającej jest białko, które zapewnia uczucie sytości, wpływa na podniesienie termogenezy oraz poprawia regenerację potreningową. Zalecane produkty będące źródłem protein to chude mięso, ryby, owoce morza oraz nasiona roślin strączkowych.

Warto też zadbać o źródła zdrowych tłuszczów i wprowadzić oleje roślinne np. oliwa z oliwek, olej lniany, olej z wiesiołka, awokado, orzechy i nasiona. Działanie przeciwzapalne i poprawiające profil lipidowy wykazują kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3, które są zawarte m.in. w rybim tłuszczu (łosoś, sardynki, makrela, śledź) i algach.

Czego nie jeść przy insulinooporności:

• słodycze np. ciastka, lody, słodkie desery, batony i itp.;
• słone przekąski np. chipsy, paluszki, krakersy itp.;
• dania typu fast food np. pizza, hot dog, hamburger, frytki itp.;
• wypieki z białej mąki m.in. chleb pszenny, bułki, rogale, drożdżówki itp.
• unikać słodkich napojów gazowanych, soków, nektarów, syropów.