Tradycja bożonarodzeniowych szopek w Polsce jest czymś znacznie więcej niż tylko świąteczną dekoracją. To żywe dziedzictwo kulturowe, które od wieków łączy religijność, lokalną historię i artystyczną wyobraźnię kolejnych pokoleń. Zwyczaj budowania szopek dotarł do Polski w średniowieczu wraz z franciszkanami. Za symboliczny początek tej tradycji uznaje się inscenizację narodzin Chrystusa przygotowaną w 1223 roku przez św. Franciszka z Asyżu we włoskim Greccio. W Polsce szopki pojawiły się już w XIII wieku, początkowo w klasztorach i kościołach, gdzie pełniły funkcję katechetyczną, pomagając wiernym lepiej zrozumieć tajemnicę Bożego Narodzenia.

Z czasem szopki „wyszły” poza mury świątyń i zaczęły nabierać lokalnego charakteru. Najbardziej znanym i rozpoznawalnym przykładem są szopki krakowskie, wielopiętrowe, bogato zdobione konstrukcje inspirowane architekturą miasta, z wieżami Kościoła Mariackiego, Sukiennic czy Wawelu. To unikatowe połączenie motywów religijnych i miejskich, które nie ma odpowiednika nigdzie indziej na świecie. Tradycja krakowskich szopek była przez lata tworzona głównie przez murarzy, którzy w okresie zimowym dorabiali, budując misternie wykonane konstrukcje z drewna, kartonu i kolorowej folii. W 1937 roku ówczesny dyrektor Muzeum Historycznego w Krakowie pierwszy konkurs na najpiękniejszą szopkę krakowską – wydarzenie, które odbywa się do dziś i przyciąga zarówno twórców, jak i miłośników sztuki ludowej. W 2018 roku tradycja ta została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.