Dwa dni, 44 wystąpienia, panele i dyskusje oraz ponad 700 uczestników – tak wyglądał VII Krajowy Kongres Forów Skarbników zorganizowany przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego wraz z Krajową Radą Forów Skarbników JST. O randze tego największego w Polsce wydarzenia skupiającego praktyków samorządowych finansów świadczy obecność przedstawicieli skarbników ze wszystkich województw, ekspertów, organów nadzorczych, a także reprezentantów rządu i parlamentu.

Jak działa nowa ustawa o finansowaniu JST?

Jednym z kluczowych tematów Kongresu była nowa ustawa o dochodach JST. Była to pierwsza okazja do oceny jej działania od momentu wejścia w życie na początku roku. Uczestnicy zwracali uwagę na zwiększoną stabilność finansową samorządów, ale także na nadal istniejące wyzwania – takie jak konieczność zapewnienia środków na inwestycje współfinansowane z funduszy UE. Kluczowym postulatem było dostosowanie przepisów do dynamicznie zmieniających się realiów oraz standaryzacja finansowania zadań zleconych. Senator Zygmunt Frankiewicz wskazał na potrzebę dalszej ewaluacji ustawy, mimo ogólnej poprawy sytuacji finansowej JST: "Jest stabilizacja, jest motywacja do zwiększania bazy dochodowej, ale nadal są obszary, które wymagają interwencji" – powiedział.

Poseł Michał Krawczyk, przewodniczący sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej i Senator Kazimierz Kleina podkreślili, że obecnie jest jeszcze za wcześnie na ocenę nowego systemu. W czerwcu odbędzie się pierwsze posiedzenie komisji sejmowej, na którym parlamentarzyści uważnie przyjrzą się funkcjonowaniu ustawy. Wiceminister Finansów Hanna Majszczyk, w trakcie wystąpienia na sesji plenarnej zamykającej Kongres, zapewniła, że ustawa będzie podlegać dalszym korektom i ewaluacji. Oświata – najpilniejszy problem

Wśród najczęściej omawianych tematów znalazł się system finansowania oświaty. Skarbnicy oraz eksperci zgodnie podkreślali, że obecny model nie jest skuteczny. Choć nowa ustawa wprowadziła zmiany, zastępując dotychczasową subwencję oświatową nowym mechanizmem – mającym zwiększyć przewidywalność wydatków – nie rozwiązała głównego problemu: niedostatecznego finansowania oświaty z budżetu państwa. Samorządy nadal nie mają swobody w kształtowaniu wydatków na edukację. Senator Krzysztof Kwiatkowski podkreślił: "Największe problemy pojawiają się w edukacji – brak elastyczności i swobody w planowaniu wydatków przez samorządy jest znaczny. Przykładem jest brak możliwości samodzielnego kształtowania sieci szkół." Senator Kazimierz Kleina dodał: "Na oświacie nie da się oszczędzać w sposób klasyczny. Szkoły pełnią także funkcje centrów kulturowych, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach." Rząd, reprezentowany przez Wiceminister Majszczyk, zapowiedział powołanie wspólnej komisji MEN i Ministerstwa Finansów, co ma być realizacją postulatu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu. Co rząd zleca samorządom? Oświata to tylko jedno z wielu zadań zleconych samorządom.