Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej: Przypominamy historię Biblioteki Pedagogicznej w Kutnie

W ostatnich dniach pojawiła się informacja o planach likwidacji kutnowskiej filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. prof. T. Kotarbińskiego. Aby przypomnieć mieszkańcom Kutna i regionu kutnowskiego historię Biblioteki Pedagogicznej w Kutnie prezentujemy fragmenty artykułu Elżbiety Mikulskiej – Piotrowskiej (Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Łodzi – Filia w Kutnie) zmieszczony w Kutnowskich Zeszytach Regionalnych w 2003 roku zatytułowany „Biblioteka Pedagogiczna w Kutnie (1950-2002)”.

- Ogromnie zasmuciła nas informacja o planach likwidacji biblioteki. Zainteresowanych zapraszamy do sięgnięcia po 7. Tom Kutnowskich Zeszytów Regionalnych. I w tym miejscu musimy zaakcentować fakt, że rocznik wydawany przez TPZK od 24 lat jest skarbnicą wiedzy o naszym mieście i regionie. Ilekroć wybrzmi jakiś temat związany z historią Kutna i powiatu kutnowskiego, zawsze wśród kilkuset artykułów zamieszczonych w KZR znajdujemy szersze bądź węższe opracowanie tego tematu. I zawsze staramy się dzielić tą informacją z Wami, co niniejszym także czynimy…, nie bez satysfakcji! - mówi Bożena Gajewska prezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej.

Fragmenty artykułu Elżbiety Mikulskiej – Piotrowskiej o bibliotece:

Biblioteka Pedagogiczna w Kutnie została powołana na początku 1950 r. przez Inspektorat Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej. Następnie decyzją Ministra Oświaty z dnia 24 listopada 1950 r. (nr NDB/SZ/5096/50) na wniosek ówczesnego Kuratora Okręgu Szkolnego Łódzkiego przekształcona została w Pedagogiczną Bibliotekę Powiatową. We wspomnianym piśmie Minister Oświaty pisał: „W związku z utworzeniem sieci Ośrodków Doskonalenia Kadr Oświatowych i koniecznością zaspokojenia potrzeb czytelniczych wszelkich pracowników oświatowych, Ministerstwo Oświaty przystępuje do I etapu tworzenia jednolitej sieci bibliotek pedagogicznych w skali poszczególnych powiatów (…)”.

W latach 1951 – 1958 placówka podlegała pod Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką w Łodzi, (dalej: PBW w Łodzi), przez którą była finansowana i nadzorowana. Od 1959 do 1975 r. finansowana była przez Wydział Oświaty w Kutnie, zaś merytorycznie nadal podlegała pod PBW w Łodzi.

Po reformie administracyjnej w roku 1975, rozporządzeniem Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 1 września 1975 r., tak jak inne biblioteki powiatowe, przekształcona została w filię PBW w Płocku, która sprawowała nad nią nadzór instruktażowo – metodyczny, zaś finansowana była przez Kuratorium Oświaty i Wychowania, (dalej: KOiW), w Płocku.

Ostatnia reforma administracyjna, z dnia 1 stycznia 1999 r., ponownie podporządkowała placówkę PBW w Łodzi, jako jej filię. Zarówno dla PBW jak i jej filii organem nadzorującym jest Kuratorium Oświaty w Łodzi, zaś organem prowadzącym Urząd Marszałkowski w Łodzi.

Pierwszym pracownikiem, a zarazem organizatorem, był Bogusław Kajca (1923-1998). Przeszedł do pracy w Bibliotece Pedagogicznej w Kutnie 1.09.1950 roku ze Szkoły Podstawowej w Krzyżanowie. Posiadał wykształcenie średnie pedagogiczne oraz ukończony kurs bibliotekarski. W ciągu pięciu lat pracy zgromadził 2.225 pozycji. 31.10. 1955 r. zrezygnował z pracy w bibliotece i objął funkcję kierownika w Szkole Podstawowej nr 3 w Kutnie (…).

Podstawą istnienia biblioteki jest księgozbiór. Wspomniana wcześniej Instrukcja Ministra Oświaty z 1957 r. jasno określała strukturę gromadzonych książek. Przede wszystkim wskazywała na uzupełnianie zbiorów pozycjami z zakresu pedagogiki i nauk pokrewnych, a także dyscyplin objętych programem nauczania, wydawnictwami ogólno informacyjnymi i z najszerzej rozumianego bibliotekoznawstwa, lekturami szkolnymi, dziełami klasyków oraz literaturą społeczno – polityczną.

Od początku istnienia BP w Kutnie pracownicy dbali o to, aby systematycznie wzbogacać księgozbiór, na który składają się druki zwarte, czasopisma i materiały audiowizualne. W zbiorach znalazły się książki ze wszystkich dziedzin wiedzy, nie tylko te wymienione w instrukcji, gdyż potrzeby czytelników są bardzo zróżnicowane. Najwięcej książek zostało zakupionych w latach 1967 – 1980.

Nie zawsze chęci i starania kierowników dawały oczekiwane rezultaty. Brak zainteresowania ze strony władz nadzorujących w latach 1992 – 1998 (Kuratorium Oświaty w Płocku) i nie przydzielanie na zakup książek odpowiednich środków budżetowych spowodował, że biblioteka pomału zaczęła przeistaczać się w archiwum. Pieniądze, jakie filia wówczas posiadała na zakup nowych pozycji, pochodziły z wpłat czytelników. Sytuacja zmieniła się na korzyść dopiero w 1999 r., kiedy to po reformie administracyjnej państwa, BP w Kutnie ponownie stała się filią PBW w Łodzi.

Należy podkreślić, że w tych najtrudniejszych latach Biblioteka spotkała się z ogromną ofiarnością czytelników oraz instytucji, które podarowały filii książki z własnych księgozbiorów lub zasobów (…).

Chociaż początek był trudny i Biblioteka wciąż borykała się z trudnościami lokalowymi i finansowymi, to jednak pomału, systematycznie rozwijała się. Świadczą o tym zarówno dane dotyczące wielkości księgozbioru, jak i liczba czytelników oraz liczba wypożyczonych książek.

Ważnymi czynnikami decydującymi o efektach pracy i wypełnianiu zadań stawianych przed biblioteką są warunki lokalowe, zasobność i właściwy dobór księgozbioru, zwłaszcza przy bardzo małych środkach budżetowych oraz kompetencje pracowników. Rosnąca liczba czytelników świadczy o spełnianiu funkcji i zadań stawianych przed filią Kutnie. Pomimo, że jest małą książnicą pełni ważną funkcję w środowisku Kutna i okolic. Wraz z Miejską Biblioteką Publiczną oraz Biblioteką Wyższej Szkoły Gospodarki Krajowej zapewnia studentom zaplecze naukowe, nauczycielom dostarcza różnorodnej literatury niezbędnej do samokształcenia, dokształcania i doskonalenia, a uczniom lektury z zakresu szkoły średniej oraz pozycji niezbędnych do przygotowania się do egzaminu wstępnego na studia wyższe.