Jubileusz 50-lecia koronacji w Głogowcu (1975–2025)

14 września 2025 roku o godzinie 12:00 w sanktuarium w Głogowcu w strugach deszczu odbyła się uroczysta Msza Święta Jubileuszowa z okazji 50-lecia koronacji Cudownego Obrazu Matki Bożej Głogowieckiej – Pani Ziemi Kutnowskiej, Matki Cierpiącego Narodu (1975–2025).

Eucharystii przewodniczył Ksiądz Arcybiskup Zbigniew Zieliński, Metropolita Poznański, Ksiądz Biskup Wojciech Osial, Administrator Diecezji Łowickiej oraz proboszczowie kutnowskich parafii. 

50 lat temu koronacji obrazu Matki Bożej Głogowieckiej, której dokonał kardynał Stefan Wyszyński. W uroczystości uczestniczyli wówczas: arcybiskup poznański Antoni Baraniak, 10 biskupów, 35 księży z archidiecezji warszawskiej, 20 sióstr zakonnych i zakonników, kilkudziesięciu alumnów WSD w Warszawie, a także kilkanaście tysięcy wiernych.

Poniżej prezentujemy artykuł  dr. Jacka Saramonowicza, historyka, dyrektora Gminnej Biblioteki Publicznej im. Józefa Bohdana Zaleskiego w Leszczynku.

Koronacja obrazu Matki Bożej Głogowieckiej w 1975 roku w świetle materiałów SB

W tym roku Sanktuarium w Głogowcu obchodzi 50. rocznicę koronacji obrazu Matki Bożej Głogowieckiej, której dokonał kardynał Stefan Wyszyński. W uroczystości uczestniczyli także: arcybiskup poznański Antoni Baraniak, 10 biskupów, 35 księży z archidiecezji warszawskiej, 20 sióstr zakonnych i zakonników, kilkudziesięciu alumnów WSD w Warszawie, a także kilkanaście tysięcy wiernych.

23 maja 1974 r. papież Paweł VI bullą „Apostolorum Limina” ogłosił rok 1975 „Rokiem Jubileuszowym” poświęconym pojednaniu. Obchody jubileuszowe rozpoczęły się już w Wigilię Bożej Narodzenia 1974 roku od symbolicznego otwarcia „Drzwi Świętych” w Bazylice św. Piotra w Rzymie przez papieża. W związku z tym ustanowiono kościoły jubileuszowe, a jednym z nich stało się Sanktuarium Matki Bożej w Głogowcu.

12 października 1974 r. Papież Paweł VI na wniosek Prymasa Polski, ofiarował koronę dla obrazu Matki Bożej w Głogowcu i specjalną bullą zezwolił na koronację tego obrazu, której miał dokonać Kardynał Wyszyński.

Ze względu na masowy charakter wydarzenia Służba Bezpieczeństwa podjęła szereg działań mających na celu „operacyjne zabezpieczenie uroczystości”. 8 września 1975 roku Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej w Płocku płk. Tadeusz Dudkiewicz w związku z planowanymi uroczystościami zatwierdził „Plan rozpoznania przygotowań i operacyjnego zabezpieczenia uroczystości koronacji obrazu Matki Boskiej Głogowieckiej w parafii Głogowiec, dek kutnowski, archidiecezja warszawska w dniu 14 września 1975 r.”. Według posiadanych przez SB informacji w uroczystości tej zapowiedział swój udział ks. kardynał Stefan Wyszyński oraz około 20 kapłanów, którzy „poprzez tą imprezę zamierzali wpłynąć na zwiększenie mobilizacji wiernych i duchowieństwa kondekanalnego dla podniesienia kultu i czci Matki Boskiej”.

Funkcjonariusze bezpieki przedstawili charakterystykę parafii Głogowiec oraz ówczesnego proboszcza ks. Stanisława Tomaszewskiego, który „wobec władz państwowych był lojalny”, a w „ocenie dziekana i Kurii nie cieszył się autorytetem”. Bezpieka przewidywała, że w uroczystości weźmie udział że około 5 tys osób. W związku z powyższym zaplanowano szereg przedsięwzięć operacyjnych. Wydział IV KWMO w Płocku poprzez tajnych współpracowników i kontakty operacyjne pozyskiwał informacje o pracach organizacyjnych związanych z koronacją. Funkcjonariuszy SB szczególnie interesowały: ewentualne zmiany w programie planowanej imprezy, zamierzenia wykorzystania w uroczystości dzieci i młodzieży szkolnej z terenu Głogowca i okolicznych parafii, formy angażowania „kół bieli i ministrantów”, ewentualne próby wykorzystania organizacji społecznych, a zwłaszcza straży pożarnych, orkiestr i innych, stopień zainteresowania mieszkańców miejscowej i okolicznych parafii planowaną imprezą, charakter dekoracji i treści haseł kościelnych na trasie przejazdu biskupów. Za powyższe działania odpowiedzialni byli: por. St. Hermaniuk i st. szer. J. Czubaj.

Ponadto spośród spośród pracowników Wydziału IV utworzono dwie specjalne grupy: 3 – osobową grupę operacyjno – techniczną dla utrwalenia publicznych wystąpień Kardynała Wyszyńskiego i innych biskupów oraz sporządzenia stenogramów tych przemówień oraz 5 – osobową grupę operacyjno – obserwacyjną, której zadaniem było zewnętrzne rozpoznanie zasięgu i charakteru uroczystości, w tym: „liczby przybyłych na uroczystości biskupów i osób im towarzyszących, liczby księży świeckich, zakonnych i delegacji parafialnych, składu społeczno – zawodowego uczestników imprez, frekwencji dzieci i młodzieży z uwzględnieniem organizacyjnych form ich uczestnictwa oraz pozyskanie treści publicznych wystąpień ks. kardynała Stefana Wyszyńskiego i innych biskupów, komentarzy wśród duchowieństwa i wiernych odnośnie tych wystąpień, zachowania się zgromadzonych ludzi w miejscach publicznych”.

Po uroczystościach w dniach 14 – 15 września przeprowadzone miały być wywiady z t.w. i k.o. w celu pozyskania powyższych informacji. Dodatkowo MO podczas uroczystości miała zapewnić ład i porządek w ruchu drogowym i zorganizować grupę interwencyjną na wypadek ewentualnego zakłócenia porządku publicznego. Nadzór nad tymi wszystkimi działaniami powierzono „grupie kierowania” w składzie: Naczelnik Wydz. IV kpt. K. Sikorski i Naczelnik Wydz. Prewencji ppłk. J. Orlikowski. Grupa miała rozpocząć pracę w Komendzie Miejskiej MO w Kutnie w dniu 14 września 1975 r. od godz. 7.00 do 20.00 i do dyspozycji posiadała 2 samochody osobowe i samochód marki „Nysa”.

Po zakończonej uroczystości planowano nadać szyfronogramy z przebiegu uroczystości do Departamentu IV MSW i I Sekretarza KW PZPR oraz Wojewody Płockiego, a dodatkowo stenogram kazania Kardynała Wyszyńskiego do wydziału IV KWMO w Warszawie.

Szczegółowy przebieg wydarzenia przedstawiony został w meldunku nr 244/75 do Naczelnika IV Departamentu MSW. Uroczystości koronacyjne rozpoczęły się o godzinie 10.00, a następnie „o godzinie 10:30 z kościoła parafialnego w szyku procesjonalnym do ołtarza polowego, ustawionego ok. 150 m. od kościoła przeniesiony został obraz Matki Boskiej Głogowieckiej. Ustawiono go na specjalnie przygotowanym podium”.

W czasie procesji wierni śpiewali pieśni religijne przy akompaniamencie orkiestry z miejscowości Żary. Następnie proboszcz parafii ks. Stanisław Tomaszewski w 10 - minutowym przemówieniu powitał przybyłych na uroczystość Kardynała Wyszyńskiego, arcybiskupa Antoniego Baraniaka, biskupów, kapłanów, zakonników, siostry zakonne, alumnów, przedstawicieli z zagranicy i wiernych. Według SB wystąpienie proboszcza „nie zawierało akcentów zasługujących na uwagę”.

O godzinie 11.00 rozpoczęła się Msza święta koncelebrowana przez arcybiskupa Antoniego Baraniaka w asyście biskupów i miejscowego duchowieństwa. W czasie mszy ok. 40 -minutowe kazanie wygłosił Kardynał Wyszyński, w którym według notatki bezpieki mówił o historii obrazu Matki Bożej w Głogowcu, a także nawiązał do rozwoju przemysłowego Kutna i innych miast, który „przyczynia się do wzrostu dobrobytu narodowego podkreślając znaczenie regionu kutnowskiego w produkcji rolnej” oraz „ spójrzmy znowu na tę ziemię żyzną kutnowską, zebraliście w tym roku obfite owoce tej ziemi i może śpiewacie sobie na żniwnych uroczystościach błogosławiony owoc ziemi i słusznie. Wprawdzie w gazetach Wam piszą, że mało zebraliście, że za mało będzie chleba i zboża i innych produktów ziemi, ale nie wiem czy tak jest, a może dlatego żeby usprawiedliwić jakiś program, który karmi cały świat kosztem własnych dzieci, własnej ojczyzny i tych pracowitych ludzi ziemi ojczystej…”.

Po zakończeniu Mszy św. alumn Wyższego Seminarium Duchownego odczytał treść aktu koronacyjny podpisany przez papieża Pawła VI w 1974 roku. Przed samą koronacją obrazu arcybiskup poznański A. Baraniak wygłosił jeszcze 10- minutowe przemówienie, w którym „podkreślił znaczenie i doniosłość uroczystości oraz zwrócił się do Kardynała Wyszyńskiego o dokonania aktu koronacyjnego”, po czym Kardynał Wyszyński w asyście obecnych biskupów i duchowieństwa dokonał aktu koronacji obrazu.

Na zakończenie proboszcz parafii Głogowiec podziękował „przybyłym na uroczystość: kardynałowi, arcybiskupowi, biskupom, kapłanom, siostrom zakonnym, zakonnicom, alumnom, przybyłym chórom z kościoła parafialnego z Kutna i Szymanowa, orkiestrze z Żarów, młodzieży z Sochaczewa, miejscowej służbie liturgicznej, rodzinie parafialnej i wszystkim wiernym za aktywny udział w koronacji obrazu”.

Uroczystość zakończyła się „o godzinie 13.20, po czym w szyku procesjonalnym biskupi i duchowieństwo na czele z Kardynałem Wyszyńskim „udali się na obiad do plebanii”.

SB zwróciła uwagę również na uczestników pielgrzymki parafii dekanatu kutnowskiego: „Pielgrzymka z miasta Kutna wyruszyła o godz. 7.30 i liczyła 2 tys. osób wiernych. Proboszcz parafii ks. Jan Świtkowski nie posiadał zezwolenia na zorganizowanie pielgrzymki i sam udziału w niej nie brał”. Funkcjonariusze SB stwierdzili też udział „kilkudziesięcioosobowej pielgrzymki z diecezji olsztyńskiej, młodzieży żeńskiej w regionalnym stroju łowickim, która w czasie uroczystości wykonywała pieśni religijne oraz 4 – osobowej grupy mężczyzn w regionalnym stroju kutnowskim, która wspólnie z 4 – osobową grupą strażaków asystowała przy obrazie”

Zainteresowanie SB dotyczyło także wystroju kościoła i trasy pielgrzymki, gdzie „umieszczone były różnokolorowe chorągiewki, hasła o treści religijnej, udekorowano przydrożne figurki, w domach mieszkalnych wzdłuż przemarszu pielgrzymek widoczne były ołtarze z umieszczonym wizerunkiem M.B. Głogowieckiej”.

W meldunku do IV Departamentu MSW znalazła się również informacja o szacowanej liczbie uczestników tj. ok. 12 tys. wiernych, w tym około 20 % dzieci i młodzieży, a w czasie uroczystości „nie stwierdzono zakłóceń porządku i bezpieczeństwa publicznego, zanotowano jedynie pewne utrudnienia w ruchu kołowym na skutek zablokowania dróg w miejscowości Głogowiec przez wiernych”. Autor dr Jacek Saramonowicz