Zachor znaczy pamiętaj!

Stowarzyszenie Grupa Przyjaciół „od jutra” przystąpiło do finału realizacji zadania publicznego pt. „Zachor znaczy pamiętaj!” dofinansowanego ze środków Województwa Łódzkiego w ramach Budżetu Obywatelskiego „ŁÓDZKIE NA PLUS” na 2024 rok.

1 października 2024 roku uczniowie i nauczyciele kutnowskich szkół i placówek z powiatu kutnowskiego: I LO im. J.H. Dąbrowskiego, II LO im. J. Kasprowicza, ZS nr 1 im. St. Staszica, ZSZ nr 2 im. Troczewskiego, ZS nr 3 im. Władysława Grabskiego, Technikum i Liceum Katolickie SPSK, Szkoła Podstawowa nr 5 w Kutnie, Szkoła Podstawowa nr 9 w Kutnie, SOSW nr 2 w Kutnie, MOS w Żychlinie, obejrzeli film dokumentalny „Ukos światła”. Film opowiada historię olimpijczyka i medalisty mistrzostw świata Dariusza Popieli, który wraz z grupą młodych polskich studentów pracuje nad odbudową starych, zapomnianych żydowskich cmentarzy, aby uczcić pamięć pomordowanych w Zagładzie oraz ich rodzin, których macewy (nagrobki żydowskie) były uszkodzone lub zniszczone. Łącząc narracje osobiste i zbiorowe, film ukazuje bezinteresowne wysiłki tej młodzieży, która kwestionuje stereotyp żydowsko-polskiego antagonizmu, zwracając uwagę na pamięć o polskiej społeczności żydowskiej. Ten film był dla nas, mieszkańców Kutna i powiatu kutnowskiego drogowskazem, w jaki sposób można zająć się cmentarzami żydowskimi w Kutnie, Krośniewicach, Rozopolu, Żychlinie.

Po obejrzeniu filmu, podczas spotkania uczniowie usłyszeli opowieść Yosefa Kutnera o kutnowskim cmentarzu żydowskim. Z gościem rozmawiał i tłumaczył z angielskiego Krzysztof Bielawski. Yosef Kutner opowiedział o historii cmentarza żydowskiego w Kutnie, o poszerzaniu jego granic na przestrzeni wieków, o nagrobkach, które czekają na powrót na cmentarz, o tym, jak ważny dla społeczności żydowskiej jest cmentarz. Opowiedział też o mozolnej pracy zaangażowanych osób z Jewish Kutno Group, dzięki którym z fotografii fragmentów macew udało się odtworzyć 100 kompletnych nagrobków, a kolejnych 60 częściowo. Wyniki pracy zamieszono w publikacji pt. Broken Memories. Remains from the Jewish Cementery in Kutno, najpierw w wersji PDF (którą można nieodpłatnie pobrać ze strony internetowej http://jewish.kutno.free.fr/

W wydarzeniu wzięli także udział Wanda Albińska – Ocalała z Zagłady, urodzona w Kutnie oraz jej syn Luc Albiński, którzy specjalnie w tym celu przyjechali do Kutna, zastępca prezydenta Miasta Kutna Zbigniew Wdowiak, pracownicy Wydziału Kultury, Promocji i Rozwoju Miasta naczelnik dr Michał Adamski oraz Dorota Bień.

W ramach zadania publicznego od 1 października jest uruchomiona wirtualna mapa śladami Żydów regionu kutnowskiego WWW.kutnowskisztetl.pl

Yosef Kutner mieszkający w Izraelu, potomek kutnowskich Żydów, którego rodzina mieszkała w Kutnie przez ponad 200 lat. Kutner jest założycielem i liderem Jewish Kutno Group. Żydowską Grupę Kutnowską założył Yosef Kutner w 2008 roku. Jest to grupa nieformalna, bez struktur i opłat członkowskich. Jedynym wymogiem dla członków jest , by być potomkiem Żydów z Kutna.

Pierwotnym celem grupy było zbieranie danych genealogicznych potomków Żydów z Kutna. Jako cel Yosef Kutner przyjął zbudowanie bazy danych na temat społeczności żydowskiej Kutna. Grupa rozpoczęła pracę od pięciu mikrofilmów Mormonów z Kutna, obejmujących okres 1808-1833, z aktami urodzeń, ślubów i zgonów. Polegało to na odczytaniu starego pisma w języku polskim, wydobyciu z tych pięciu mikrofilmów danych wszystkich metryk żydowskich.

W 2008 roku utworzył stronę internetową o żydowskim Kutnie http://jewish.kutno.free.fr/ publikując pierwsze zebrane dane i pierwsze tłumaczenia Księgi Pamięci Yizkor. Zbierano fotografie Kutna, księgi pamiątkowe pisane przez kutnowian, informacje o historii Kutna i jego Żydów. Są one dostępne bezpłatnie dla wszystkich. W ten sposób Jewish Kutno Group przejęło misję dawnych organizacji byłych mieszkańców Kutna w Izraelu i na świecie. Grupa rozpoczęła realizację nowych projektów. Dzięki mozolnej pracy zaangażowanych osób z Jewish Kutno Group, z fotografii fragmentów macew udało się im odtworzyć 100 kompletnych nagrobków, a kolejnych 60 częściowo. Wyniki pracy zamieszono w publikacji pt. Broken Memories. Remains from the Jewish Cementery in Kutno, najpierw w wersji PDF (którą można nieodpłatnie pobrać ze strony internetowej http://jewish.kutno.free.fr/), a później w formie papierowej (2022).

Krzysztof Bielawski jest historykiem, zaliczanym do czołowych badaczy cmentarzy żydowskich w Polsce. W 2005 roku założył stronę internetową http://cmentarze-zydowskie.pl/ Jest autorem licznych artykułów o cmentarzach, zwyczajach pogrzebowych. W 2020 roku napisał książkę „Zagłada cmentarzy żydowskich”, która w tym roku ukazała się w języku angielskim. Tematyka podjęta w jego pracy odkrywa nieznane fakty w polskiej historii, dotyczące postępowania zarówno władz państwowych, samorządowych, jak i zwykłych obywateli naszego kraju w stosunku do dziedzictwa żydowskiego. Pracował w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, obecnie pracuje w Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

Zapraszamy na następne wydarzenia w ramach realizowanego zadania publicznego.  2 października godz. 17.00-18.30 Poznajemy historię i kulturę społeczności żydowskiej regionu kutnowskiego: - warsztaty edukacyjne/tradycja i święta żydowskie/ Dawid Gurfinkiel/HaKoach/KDK 

4 października godz. 17.00-18.30 warsztaty kulinarne/kuchnia żydowska/ z Katarzyną Batarowską w Kutnowskim Domu Kultury. 

Teresa Mosingiewicz – prezes Stowarzyszenia Grupa Przyjaciół „od jutra”

Bożena Gajewska – koordynatorka zadania publicznego „Zachor znaczy pamiętaj!”